„Brexit stanowi ukoronowanie zmierzchu postkomunistycznego mitu Zachodu”. Głosowanie nad wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej komentuje redaktor naczelny „Kultury Liberalnej”.
Jeśli z gazet brytyjskich ktoś czytuje wyłącznie „Guardiana”, to nie miał szansy posmakować osobliwej atmosfery Brexitu. Trzeba było wsłuchać się w głos całego politycznego spektrum – przede wszystkim tamtejszych mass mediów konserwatywnych – by zrozumieć, jak mogło stać się to, co właśnie się stało.
W ostatnich tygodniach nic lepiej nie oddawało nastrojów Wyspiarzy niż rysunek na okładce proeuropejskiego „The Times Literary Supplement” z początku czerwca, przedstawiający poczciwego lwa i zatroskanego jednorożca z herbu Wielkiej Brytanii. Zwierzęta spoglądały na niewiastę, personifikację Brytanii, która przymierzała się do przecięcia mieczem liny wiążącej Zjednoczone Królestwo z Kontynentem. Zaniepokojony lew szeptał: „She is not going to do it, is she?”.
Tymczasem ulicami miast przejeżdżały samochody z naklejkami „Vote leave”. Tabloidy bombardowały czytelników informacjami o tym, jak kolejne grupy ukrytych w ciężarówkach czy na jachtach imigrantów przedzierają się przez kanał La Manche. Niemal każda konserwatywna gazeta pytała czytelników o sens pozostawania w Europie, którą przedstawiano jako tonący, dziurawy okręt. Miał on unosić grupkę dobrze wykształconych, zamożnych szaleńców, zaczadzonych polityczną poprawnością i zupełnie oderwanych od „ludu”.
Racjonalne argumenty za pozostaniem w UE, jak możliwość spadku kursu funta czy perspektywa opuszczenia Zjednoczonego Królestwa przez Szkocję, niemal nie były brane pod uwagę. Wyraźnie część zwykłych obywateli nareszcie miała poczucie, że otrzymuje szansę wypowiedzieć się o sprawach, w których nikt nie bierze ich zdania pod uwagę. W tym sensie Brexit” to dwuznaczny co do rezultatów tryumf demokracji.
Jasne też było, że zachowanie tożsamości narodowej – w kontekście masowej imigracji – to temat numer 1 dla większości zwolenników opuszczenia UE. Mgławicowe pojęcia „brytyjskości” czy „angielskości” okazały się nie mniej ważne, a może nawet czas powiedzieć, że ważniejsze, niż dyskusje o ekonomii.
Cały tekst na kulturaliberalna.pl
Jarosław Kuisz
redaktor naczelny „Kultury Liberalnej”. WPiA UW, w 2016 r. academic visitor w St Antony's College na Uniwersytecie w Oksfordzie.
