Stany Zjednoczone stają się proporcjonalnie mniej ważne dla reszty świata, która szybko się bogaci. Nadchodzą czasy, kiedy rola USA jako globalnego lidera i gwaranta bezpieczeństwa musi zostać uzupełniona przez działania innych krajów.
Łukasz Pawłowski: Jakie według pana będą główne punkty zapalne na świecie w nadchodzącym roku?
Edward Lucas: Łatwiej byłoby wskazać miejsca, w których będzie spokojnie. Obecnie w każdym regionie świata istnieją potencjalnie niebezpiecznie punkty. Otwarta pozostaje kwestia bezpieczeństwa Azji, kończy się okres Pax Americana na Pacyfiku. Reżim w Korei Północnej prowadzi coraz bardziej zaawansowane prace nad stworzeniem własnej broni nuklearnej, a konsekwencje napięć pomiędzy Indiami a Pakistanem są trudne do przewidzenia. Bliski Wschód jest pogrążony w ogromnym chaosie. W Afryce ogromne zmiany demograficzne i gospodarcze będą powodem niestabilności i napięć pomiędzy poszczególnymi państwami. W Europie postępuje upadek regionalnego systemu bezpieczeństwa, któremu impet może nadać prezydentura Donalda Trumpa.
W rozmowie z „Kulturą Liberalną” Edward Luttwak, zdecydowany zwolennik Donalda Trumpa, stwierdził, że nowa amerykańska administracja w polityce zagranicznej skoncentruje się właśnie na rejonie Azji i Pacyfiku, a to w celu zatrzymania wzrastającej potęgi Chin. Czy zatem twierdzenia o końcu amerykańskiej dominacji w Azji nie są przedwczesne?
Niezbędna dla utrzymania amerykańskiej hegemonii w tym rejonie była Transpacyficzna Umowa o Wolnym Handlu [Trans-Pacific Partnership, TPP – przyp. red.]. Nowy sojusz gospodarczy stworzyłby podstawę do dalszej dominacji USA i byłby potężnym narzędziem przeciwko Chinom. Trump zapowiada zerwanie TPP i to będzie potężny cios w strategiczne interesy Amerykanów w rejonie Pacyfiku.
Przed administracją nowego prezydenta stoi bardzo ambitne zadanie – pogodzenie nacjonalizmu gospodarczego z siecią układów i sojuszy, które amerykańscy przywódcy zawierali od końca II wojny światowej. Obecnie dawni sojusznicy kuszeni są ofertą zmiany frontu, co pokazuje chociażby prochiński kurs nowego prezydenta Filipin, Rodriga Dutertego. Pekin chce rzucić wyzwanie Stanom Zjednoczonym i ma odpowiednie możliwości technologiczne, żeby to zrobić, o czym świadczy przypadek przechwycenia amerykańskiego drona podwodnego, a także militaryzacja obszaru Morza Południowochińskiego.
Tymczasem Donald Trump odbył bezpośrednią rozmowę telefoniczną z prezydent Tajwanu, wyraźnie irytując tym władze w Pekinie, które uznają wyspę za jedną ze swoich prowincji. Jakie według pana będą konsekwencje takich działań?
Dla Tajwanu to była niedźwiedzia przysługa. Istota polityki amerykańskiej polegała na tym, że w zamian za ustępstwa na poziomie symbolicznym Stany Zjednoczone w praktyce zapewniały Tajwanowi bezpieczeństwo, a jednocześnie uzyskały od Pekinu ustępstwa w innych sprawach. Tymczasem Trump wykorzystał Tajwan dla podbicia stawki. Z perspektywy strategicznej był to znaczący błąd, za który Tajwan może zapłacić wysoką cenę.
W Europie punktami zapalnymi są sytuacja na wschodniej Ukrainie i relacje Unii Europejskiej z Rosją. Jak zapowiadane przez wielu ekspertów zbliżenie Białego Domu i Kremla wpłynie na przyszłość tego regionu?
Nie wierzę w bliskie stosunki między Donaldem Trumpem i Władimirem Putinem. Prezydent elekt chciałby mieć dobre stosunki z Kremlem, ale to o niczym nie przesądza.
Oficjalny kandydat Trumpa na sekretarza stanu, Rex Tillerson, zna Putina osobiście, a w 2013 r. otrzymał Medal Przyjaźni, najwyższe cywilne odznaczenie Federacji Rosyjskiej, które można przyznać cudzoziemcowi.
Cały wywiad TUTAJ
Edward Lucas
brytyjski dziennikarz. Pracuje dla magazynu „The Economist”. Specjalista ds. Europy Środkowej i Wschodniej. Po polsku ukazała się jego książka „Nowa zimna wojna: jak Kreml zagraża Rosji i Zachodowi” (2008). Niedawno opublikował „The Snowden Operation: Inside the West’s Greatest Intelligence Disaster”.
Łukasz Pawłowski
publicysta i sekretarz redakcji „Kultury Liberalnej”.
